10

🌄अथ दशमोऽध्यायः✏

🌄श्रीभगवानुवाच✏
🌄भूय एव महाबाहो श्रृणु मे परमं वचः।
यत्तेऽहं प्रीयमाणाय वक्ष्यामि हितकाम्यया।। ✏
🔥(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/१)✒

🌄अर्थात:-भगवान श्रीकृष्णले भन्नुभयो:-✏
🌄अर्थात:-हे महाबाहो ! मेरो परमरहस्यको बारेमा र प्रभावयुक्त वचनलाई फेरी पनि सुन, जून बचन तिमि जस्तो अतिशय तथा अनन्य भक्त तथा म प्रति अनन्यप्रेम राख्ने मनुष्यको कल्याण र हितलाई ध्यानमा राखेर फेरी सत्य ज्ञान प्रदान गर्दै छू✏










🌄न मे विदुः सुरगणाः प्रभवं न महर्षयः।
अहमादिर्हि देवानां महर्षीणां च सर्वशः।।✏
🔥(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/२)✒

🌄अर्थात:-म प्रकट हुने बारेमा म अबतरण हुने बारेमा मेरो उत्पत्तिको बारेमा तथा मेरो कार्यको बारेमा न देवताहरुले जानेका छन, न ऋषिहरु, न महर्षिहरुले नै जानेका छन, किनकी सबै प्रकारको देवताहरु, सबै ऋषिहरु र सबै महर्षिहरुको पनि आदिकरण म नै हूँ । अर्थात सृस्टिमा हुने सबै संरचना तथा बिधान परिबर्तनको आदिकरण म नै हु✏








🌄यो मामजमनादिं च वेत्ति लोकमहेश्वरम्।
असंमूढः स मर्त्येषु सर्वपापैः प्रमुच्यते।।✏
🔥(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/३)✒

🌄अर्थात:-जो मनुष्य मेरो भक्त छ त्यसले मलाई अजन्म, अर्थात जन्मरहित, अनादि र अकायम सम्पुर्ण लोकको आदिकारण तथा सृस्टि संचालक ईश्वर हो भन्ने तत्त्वज्ञानद्वारा जानेको हुन्छ, यो ज्ञान जानेको मनुष्य ज्ञानवान हो र जो मनुष्य मलाई तत्वज्ञानद्वारा जानेको हुन्छ त्यसले मेरो निर्दिशन अनुसार कार्य गर्छ र सम्पुर्ण कर्मबन्धनबाट मुक्त हुन्छ✏







🌄बुद्धिर्ज्ञानमसम्मोहः क्षमा सत्यं दमः शमः।
सुखं दुःखं भवोऽभावो भयं चाभयमेव च।। ✏
🔥(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/४)✒
🌄अहिंसा समता तुष्टिस्तपो दानं यशोऽयशः ।
भवन्ति भावा भूतानां मत्त एव पृथग्विधाः।। ✏
🏫(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/५)✒

🌄अर्थात:-प्रत्येक कार्य निश्चय गर्ने शक्ति, यथार्थ ज्ञान, असम्मूढता, क्षमा, सत्य, इन्द्रियनिग्रीय, मनलाई नियन्त्रण तथा सुख-दुःख, उत्पत्ति-प्रलय र भय-अभय तथा हिंसा-अहिंसा, समता, संतोष, तप, दान, कीर्ति र अपकीर्ति यस्तो यी सबै प्राणिको अनेक प्रकारको भाव त्यसको गुण र कर्मको आधारमा मद्वारा नै प्रदान हुन्छ✏











🌄महर्षयः सप्त पूर्वे चत्वारो मनवस्तथा।
मद् भावा मानसा जाता येषां लोक इमाः प्रजाः।।✏
🏫(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/६)✒
🌄अर्थात:-सात महर्षिजन, चार ति महर्षि भन्दा पनि पूर्ब भएका सनकादि तथा स्वायम्भुव मनु र आदि तथा चौध मनु यी सबै म मा नै सधै भाव लगाउने सबैका सबै मेरो संकल्पद्वारा संग्रहीभूत, सृष्टि तथा उत्पन्न भएका हुन, यही मनुको बंशद्वारा नै सृष्टिमा मनुष्यको शुरू भएको हो र सृष्टिका सम्पुर्ण प्रजा अर्थात मनुष्यको बंश मनुहरुको बंश नै हो यही बंश चलेको छ र कर्म अनुसार चलिरहने छ✏









🌄 एतां विभूतिं योगं च मम यो वेत्ति तत्त्वतः।
सोऽविकम्पेन योगेन युज्यते नात्र संशयः।। ✏
🏫(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/७)✒

🌄अर्थात:-जो मनुष्यले मेरो यस परमैश्वर्यरूप, परमविभूति रूपको बारेमा र मेरो योगशक्तिको बारेमा तत्त्वज्ञानद्वारा जानेको हुन्छ त्यो मनुष्य निश्चल निष्कलंक भक्तियोगको मुख्य द्वारमा प्रबेश गरेको हुन्छ मेरो भक्ति उपासनाद्वारा नै मोक्ष हुन्छ यस सत्य ज्ञानमा कुनै शंका तथा संशय नै छैन र रहदैन✏









🌄अहं सर्वस्य प्रभवो मत्तः सर्वं प्रवर्तते।
इति मत्वा भजन्ते मां बुधा भावसमन्विताः।। ✏
🏫(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/८)✒

🌄अर्थात:-म वासुदेव नै सम्पूर्ण जगतको उत्पत्तिको आदिकारण हूँ र मद्वारा नै सम्पुर्ण सृष्टि संरचना उत्पत्ति र लय हुन्छ, फेरी बन्छ र लय हुन्छ यो क्रम चलिरहन्छ यस प्रकार सम्पुर्ण सृष्टिको निर्माता, नियन्त्रक र मालिक म वासुदेव नै हो भन्ने जानेका भक्तजनहरु श्रद्धा र भक्ति युक्त भएर मलाई नै निरन्तर तथा अनेक नामले पुकार गरेका हुन्छन✏









🌄मच्चित्ता मद् गतप्राणा बोधयन्तः परस्परम्।
कथयन्तश्च मां नित्यं तुष्यन्ति च रमन्ति च। ✏
🏫(श्रीमद्भागवत गीता अध्याय १०/९)✒

🌄अर्थात:-निरन्तर ममा नै मन लगाउने र मलाई नै सम्पुर्ण कर्म तथा प्राणलाई अर्पण गर्ने भक्तजनहरु मेरो भक्तिको चर्चाद्वारा आपसमा मेरो प्रभावलाई मेरो क्षमतालाई जानेको तथा मेरो गुण र प्रभावसहित मेरा कार्यको कथन गर्दै आफ्नो कार्यमा र कर्मफलमा निरन्तर सन्तुष्ट भएका हुन्छन त्यस्तो अनन्त भक्तजनहरु म वासुदेवमा नै निरन्तर रमण गरेका हुन्छन✏

🌄तेषां सततयुक्तानां भजतां-प्रीतीपूर्वकम्।
ददामि बुद्धियोगं तं येन मामुपयान्ति ते।।✏ 🌈
(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१०)✒

🌄अर्थात:-निरन्तर मेरे ध्यान आदिमा लिन रहेको तथा मलाई प्रेमपूर्वक पुकार गर्ने मेरो अनन्य भक्तलाई मद्वारा नै तत्त्वज्ञान रूप योगलाई प्रदान गरेको हुन्छु जून ज्ञानद्वारा मेरो भक्त मलाई नै प्राप्त गरेको हुन्छ✏










🌄तेषामेवानुकम्पार्थमहमज्ञानजं तमः।
नाशयाम्यात्मभावस्थो ज्ञानदीपेन भास्वता।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/११)✒

🌄अर्थात:-हे अर्जुन ! मेरो अनन्य भक्तको कर्मफल प्रदान गर्नको लागि, ति सबै भक्त माथि अनुग्रह गर्नको लागि, तिनिहरुको हृदयमा बिराजमान मैले ति सबै भक्तको अन्तःस्करणमा ज्ञानको प्रकाश प्रकाशित गरेको हुन्छु र ति सबै भक्तको अन्त:स्करण बिद्यमान रहेको शरीर-संसार रूपी अज्ञान जनित अन्धकारलाई प्रकाशमय तत्त्वज्ञान रूपी दीपकद्वारा अज्ञानरूपी अन्धकारलाई पूर्ण रुपमा नष्ट गरीदिन्छु✏
अर्जुन उवाच✏











🌄परं ब्रह्म परं धाम पवित्रं परमं भवान्।
पुरुषं शाश्वतं दिव्यमादिदेवमजं विभुम्।।
आहुस्त्वामृषयः सर्वे देवर्षिर्नारदस्तथा।
असितो देवलो व्यासः स्वयं चैव ब्रवीषि मे।।
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१२-१३)✒

🌄अर्थात:-अर्जुनले भन्नुभयो:-✏
🌄अर्थात:-हजुर नै परमब्रह्म, परमधाम, परमपिता र परमपवित्र हुनुहुन्छ, ऋषिगण, सनातन, दिव्यपुरुष र देवताहरुको पनि आदिदेव हुनुहुन्छ यी सबै सृष्टिको आदिकारण हजुर नै हो भनेर हजुरको बारेमा सबै महर्षि तथा ऋषिहरुले भन्नुभएको छ र साथ साथ देवर्षि नारद, असित र देवल ऋषि तथा महर्षि वेदव्यासजीले पनि हजुरलाई अजन्मा, अकायम, सर्वव्यापी हुनुहुन्छ भनेर भन्नुहुन्छ र हजुरले पनि मलाई यही भन्नु भयो जो ऋषि महर्षिले आफ्नो ध्यानद्वारा देख्नु भएको थियो✏











🌄सर्वमेतदृतं मन्ये यन्मां वदसि केशव।
न हि ते भगवन्व्यक्तिं विदुर्देवा न दानवाः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१४)✒

🌄अर्थात:-हे केशव ! हजुरले सम्पुर्ण मनुष्य र मेरो कल्याणको लागि जो ज्ञान प्रदान गर्नुभएको छ यो सबै ज्ञानलाई म पूर्ण सत्याज्ञान मान्छु हे भगवान ! हजुरको कार्यको बारेमा हजुरको स्वरूपको बारेमा न त देबताले जानेको छन न त दानवले नै जानेका छन हजुरको सम्पुर्ण कार्य लीलामय हो भनेर सबै ऋषिले स्वीकार गरेका छन✏










🌄स्वयमेवात्मनात्मानं वेत्थ त्वं पुरुषोत्तम।
भूतभावन भूतेश देवदेव जगत्पते।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१५)✒

🌄अर्थात:-हे भगवान ! हजुरनै हो सम्पुर्ण सृष्टिको भूत (सृष्टिको सम्पुर्ण आवायव) लाई उत्पन्न गर्ने सृष्टिको सृजनहार ! हे सम्पुर्ण भूतको मालिक ! हे देवताको पनि देव ! हे जगतको पालनकर्ता हे सृष्टिको स्वामी ! हे पुरुषोत्तम ! हामी अज्ञानी छौ हजुर नै सर्बाधार हो र हजुरले नै आफुलाई अर्थात स्वयंलाई नै जान्नुहुन्छ✏









🌄वक्तुमर्हस्यशेषेण दिव्या ह्यात्मविभूतयः।
याभिर्विभूतिभिर्लोकानिमांस्त्वं व्याप्य तिष्ठसि।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१६)✒

🌄अर्थात:-त्यसैले हजुर नै ति सबै आफ्नो दिव्य विभूतिको सम्पूर्णतालाई बर्णन गर्नको लागि समर्थवान हुनुहुन्छ, जुन विभूतिद्वारा हजुरले यी अखिल ब्रह्माण्डको सबै लोकलाई ब्यबस्था तथा व्याप्त गरेर सर्बब्यापी भएर बिद्यमान स्थितमा चेतनसत्ता भएर रहनु भएको छ✏









🌄कथं विद्यामहं योगिंस्त्वां सदा परिचिन्तयन्।
केषु केषु च भावेषु चिन्त्योऽसि भगवन्मया।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१७)✒

🌄अर्थात:-हे योगेश्वर ! म हजुरलाई कुन प्रकारले निरन्तर चिन्तन मनन गरु ? कुन प्रकारले मैले हजुरको बारेमा सत्य ज्ञान प्राप्त गर्न सकु ? हे भगवन ! हजुरलाई कुन कुन भावद्वारा पुकार हुन्छ र मद्वारा कुन कुन भावद्वारा चिन्तन गर्नको लागि योग्य हुनुहुन्छ ?✏









🌄विस्तेणात्मनो योगं विभूतिं च जनार्दन ।
भूयः कथय तृप्तिर्हि श्रृण्वतो नास्ति मेऽमृतम्।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१८)✒

🌄अर्थात:-हे जनार्दन ! अपनी योगशक्ति बारेमा, आफ्नो विभूतिको बारेमा आफ्नो स्वरूपको बारेमा फेरी पनि विस्तारपूवर्क बताउनुहोस, किनकी हजुरको यो अमृतमय वचनलाई श्रवण गर्दा मेरो मनलाई तृप्ति प्राप्त हुन सकेन अर्थात् हजुरको बारेको यो गुह्यज्ञान श्रवण गर्दा अरु जान्ने र सुन्ने उत्कण्ठा बनीरहेको हुन्छ✏









🌄हन्त ते कथयिष्यामि दिव्या ह्यात्मविभूतयः ।
प्राधान्यतः कुरुश्रेष्ठ नास्त्यन्तो विस्तरस्य मे ।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/१९)✒

🌄अर्थात:-श्री भगवानले भन्नु भयो✏
🌄अर्थात:-हे कुरुश्रेष्ठ ! म जो र जे मेरा विभूतिहरु छन, ति सबै ज्ञान मेरो भक्तको ज्ञान र कल्याणको लागि प्रधानतासँग भन्ने छू किनकी मेरो शुरू र अन्त्य केहि छैन किनकी सबैको बिस्तारको आदिकारण म नै हु तर म अनादि छु✏










🌄अहमात्मा गुडाकेश सर्वभूताशयस्थितः ।
अहमादिश्च मध्यं च भूतानामन्त एव च।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२०)✒

🌄अर्थात:-हे अर्जुन ! म सब भूत प्राणीको (शरीरधारिको आवयव) हृदयमा स्थित सबै जीवात्माको आत्मा हूँ तथा सम्पूर्ण भूत प्राणीको आदि, मध्य र अन्त पनि म नै हूँ✏










🌄आदित्यानामहं विष्णुर्ज्योतिषां रविरंशुमान्।
मरीचिर्मरुतामस्मि नक्षत्राणामहं शशी।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२१)✒

🌄अर्थात:-अदितिको बाह्र पुत्रहरुमा विष्णु र ज्योतिहरुमा किरण र ताप सम्पन्न सूर्य म नै हूँ तथा उनचास वायुदेवता हरुको तेज र नक्षत्रहरुको अधिपति चन्द्रमा म नै हूँ✏

🌄वेदानां सामवेदोऽस्मि देवानामस्मि वासवः।
इन्द्रियाणां मनश्चास्मि भूतानामस्मि चेतना।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२२)✒

🌄अर्थात:-ज्ञान (वेद) मा सामवेद म नै हूँ, देवताहरुमा इन्द्र म नै हूँ, इन्द्रियहरुमा मन म नै हूँ र भूतप्राणिहरुको चेतनाशक्ति अर्थात् जीवन-शक्ति पनि म नै हूँ✏









🌄रुद्राणां शंकरश्चास्मि वित्तेशो यक्षरक्षसाम्।
वसूनां पावकश्चास्मि मेरूः शिखरिणामहम् ।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२३)✒

🌄अर्थात:-म एकादश रूद्रहरुमा शंकर म नै हूँ र यक्ष तथा राक्षसमा धनको स्वामी कुबेर पनि म नै हूँ। म आठ वसुहरुमा अग्नि म नै हूँ र पर्बतहरु र शिखरहरुमा सुमेरू पर्वत पनि म नै हूँ✏








🌄पुरोधसां च मुख्यं मां विद्धि पार्थ बृहस्पतिम्।
सेनानीनामहं स्कन्दः सरसामस्मि सागरः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२४)✒

🌄अर्थात:-ज्ञानी, पण्डित तथा पुरोहितहरुको मुखिया बृहस्पति म नै हो भन्ने जान, हे पार्थ ! सेनापतिहरुमा स्कन्द र जलाशयमा समुद्र म नै हूँ र यहीबाट सबै भूत प्राणीलाई सञ्चालन र सिञ्चित मद्वारा नै भएको हुन्छ✏










🌄महर्षीणां भृगुरहं गिरामस्म्येकमक्षरम्।
यज्ञानां जपयज्ञोऽस्मि स्थावराणां हिमालयः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२५)✒

🌄अर्थात:-महर्षिहरुमा भृगु र शब्दमा एक अक्षर अर्थात् शब्दशिरोमणि ॐ कार पनि म नै हूँ । सबै प्रकारको यज्ञमा जपयज्ञ र स्थिर रहने तथा सधै सबैमा समभाव राख्ने हिमालय पर्वत पनि म नै हूँ✏










🌄अश्वत्थः सर्ववृक्षाणां देवर्षीणां च नारदः।
गन्धर्वाणां चित्ररथः सिद्धानां कपिलो मुनिः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२६)✒

🌄अर्थात:-सबै वृक्षहरुमा पीपलको वृक्ष, देवर्षिहरुमा नारदमुनि, गन्धर्वहरुमा चित्ररथ र सिद्धीप्राप्त ऋषिमा कपिलमुनि पनि म नै हूँ✏











🌄उच्चैःश्रवसमश्वानां विद्धि माममृतोद् भवम्।
ऐरावतं गजेन्द्राणां नराणां च नराधिपम्।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२७)✒

🌄अर्थात:-घोडाहरुमा अमृतसंग उत्पन्न भएको उच्चैःश्रवा नामक घोडा हूँ, श्रेष्ठ हात्ती हरुमा ऐरावत नामको हात्ति र मनुष्यहरुमा म नै सबै मनुष्यको राजा हु भन्ने जान किनकी म सबैको मालिक हूँ✏







🌄आयुधानामहं वज्रं धेनूनामस्मि कामधुक्।
प्रजनश्चास्मि कन्दर्पः सर्पाणास्मि वासुकिः।। ✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२८)✒

🌄अर्थात:-सम्पूर्ण शस्त्रहरुमा वज्रशक्ति र गाईहरुमा कामधेनु पनि म नै हूँ। शास्त्रोक्त रीतिले सृष्टि सञ्चालनको लागि सन्तान उत्पत्ति गर्ने उत्पादन शक्ति कामदेव अर्थात उत्पादन गर्ने उद्देश्यलाई पूरा गर्ने कामदेव र सर्पहरुमा सर्पराज वासुकि पनि म नै हूँ✏










🌄अनन्तश्चास्मि नागानां वरुणो यादसामहम् ।
पितृणामर्यमा चास्मि यमः संयमतामहम्।। ✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/२९)✒

🌄अर्थात:-नागहरुमा शेषनाग र जलचरको अधिपति वरुण देवता पनि म नै हूँ र पितरमा अर्यमा नामक पितर तथा शासन गर्ने सात्विक शासकमा नियमकारी र न्यायकारी यमराज पनि म नै हूँ✏








🌄प्रह्लादश्चास्मि दैत्यानां कालः कलयतामहम्।
मृगाणां च मृगेन्द्रोऽहं वैनतेयश्च पक्षिणाम्।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३०)✒

🌄अर्थात:-दैत्यहरुको सन्तानमा भक्त प्रह्लाद र गणना गर्नेहरुको लागि कालगणना अर्थात समय पनि म नै हूँ तथा पशुहरुमा मृगराज सिंह र पक्षिहरुमा गरुड़ पनि म नै हूँ✏








🌄पवनः पवतामस्मि रामः शस्त्रभृतामहम्।
झषाणां मकरश्चास्मि स्रोतसामस्मि जाह्णवी।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३१)✒
🌄अर्थात:-प्रकृतिको चारैतिर प्रहावित हुने तथा सबैलाई पवित्र गर्ने तथा सबैमा प्राणी तथा बृक्षमा जीवन भर्नेमा वायु र शस्त्रधारि हरुमा मार्यादापुरुषोत्तम श्रीराम पनि म नै हूँ, तथा उभयचर तथा जलचरहरुमा गोही र पबित्र नदीमा श्रीभागीरथी गंगाजी पनि म नै हूँ✏









🌄सर्गाणामादिरन्तश्च मध्यं चैवाहमर्जुन ।
अध्यात्मविद्या विद्यानां वादः प्रवदतामहम्।। ✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३२)✒

🌄अर्थात:-हे अर्जुन ! सृष्टिको आदि, मध्य र अन्त पनि म नै हूँ। विद्या तथा ज्ञानमा अध्यात्मविद्या अर्थात् ब्रह्मविद्या र परस्पर विवाद गर्नेको लागि र तत्त्व-निर्णयको लागि अन्तिम सत्यज्ञान, ज्ञानको अन्तिम निर्णायक तथा विवादको अन्तिम वादा तथा ज्ञानको अन्तिम बिन्दु पनि म नै हूँ✏








🌄अक्षराणामकारोऽस्मि द्वन्द्वः सामासिकस्य च।
अहमेवाक्षयः कालो धाताहं विश्वतोमुखः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३३)✒

🌄अर्थात:- देबनागरिक अक्षरहरुमा म अकार हूँ, समासहरुमा द्वन्द्व नामक समास हूँ। अक्षयकाल अर्थात कहिले क्षय नहुने तथा कालको पनि काल महाकाल अर्थात समयको पनि समय म नै हूँ, तथा यस सृष्टिमा सबैतिर दृष्टिगोचर गर्ने सञ्चालन गर्ने विराटस्वरूप, सबै प्राणिहरुको धारण-पोषण गर्ने सृष्टिको धारक पनि म नै हूँ✏










🌄मृत्युः सर्वहरश्चाहमुद् भवश्च भविष्यताम् ।
कीर्तिः श्रीर्वाक्च नारीणां स्मृतिर्मेधा धृतिः क्षमा।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३४)✒

🌄अर्थात:-सृष्टिमा भएको, बनेको तथा रहेको सम्पुर्ण भूत अर्थात सृष्टिको आवयव हरुको संहारक तथा संचालक अर्थात सृष्टिक्रमको संहार तथा सम्बर्धन गर्ने सबै प्राणीको कर्मको कर्मफल प्रदान गर्ने र तथा कर्मफलको नियामको निर्माण जन्म, उत्पन्न र मृत्यु हुने सबैको संरचनाको सबै बिधान तथा सबै आवयव (भूत) को उत्पत्ति हेतु तथा उत्पत्तिको हेतुप्रत्याय तथा जीवनको अन्तिम सत्य मृत्यु पनि म नै हूँ, निर्माण, बिस्तर तथा बंशको सहयात्री स्त्रिहरुमा कीर्ति, श्री, वाक्, स्मृति, मेधा, धृति र क्षमा पनि म नै हूँ✏









🌄बृहत्साम तथा साम्नां गायत्री छन्दसामहम् ।
मासानां मार्गशीर्षोऽहमृतूनां कुसुमाकरः।। 🌈
(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३५)✒

🌄अर्थात:-मौन बचनको गायन, हृदयको आवाज र बचनद्वारा गायन गर्न योग्य तथा श्रुतिहरुमा म बृहत्साम र छन्दमा गायत्री छन्द पनि म नै हूँ तथा महीनाहरुमा मार्गशीर्ष र ऋतुहरुमा वसन्तऋतु पनि म नै हूँ✏










🌄द्यूतं छलयतामस्मि तेजस्तेजस्विनामहम्।
जयोऽस्मि व्यवसायोऽस्मि सत्त्वं सत्त्ववतामहम्।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३६)✒
🌄अर्थात:-छल कपट गर्ने मनुष्यको लागि जुवा र प्रभावशाली पुरुषको लागि तेज र प्रभाबको प्रभाव पनि म नै हूँ। सात्विक बिजय हुन चाहने र सत्यज्ञान जान्न र सत्यज्ञान प्राप्त गर्नेको लागि सधै प्रयासरत रहने मेहनेति मनुष्यको लागि बिजय अर्थात मेहनतको फल बिजय पनि म नै हूँ, निश्चयज्ञानधारिको लागि निश्चय र सात्त्विकभव भएको मनुष्यको लागि सात्त्विकभाव पनि म नै हूँ✏

🌄वृष्णीनां वासुदेवोऽस्मि पाण्डवानां धनंजयः।
मुनीनामप्यहं व्यासः कवीनामुशना कविः।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३७)✒

🌄अर्थात:-वृष्णिवंशिहरुमा म वासुदेव अर्थात् म स्वयम, तथा सात्विक गुणधारी मनुष्यको लागि सखा पनि म नै हूँ, पाण्डव हरुमा धनञ्जय अर्थात् अर्जुन, मुनिहरुमा महर्षि वेदव्यास र कविहरुमा दैत्य गुरु शुक्राचार्य पनि म नै हूँ, सृष्टिमा अन्तिम बिन्दु अन्तिम लक्ष्य, सृष्टिको अन्तिम किनारको पनि किनार म नै हूँ सृष्टिमा मनुष्यले प्राप्त गर्नुपर्ने अन्तिम ज्ञान पनि म नै हूँ ।











🌄दण्डो दमयतामस्मि नीतिरस्मि जिगीषताम् ।
मौनं चैवास्मि गुह्यानां ज्ञानं ज्ञानवतामहम् ।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३८)✒

🌄अर्थात:-नियामको दण्ड नायक तथा दण्डद्वारा पनि कर्मफल प्रदान गर्ने र कर्मफलमा कुनै हेरफेर नगर्ने अर्थात कर्मफल मा दमन गर्ने तथा प्राकृतिक नियम तथा प्राकृतिक नियमको बिरुद्ध को कार्य गरेर प्राकृतिक कानून मीच्नेको लागि दण्डबिधाता अर्थात् प्राकृतिक कानून मीच्नेको लागि दमन गर्ने शक्ति पनि म नै हूँ, सात्विक जितको इच्छा राख्नेको लागि म नीति हूँ, गुप्त राख्न योग्य भावको रक्षक मौन म पनि नै हूँ र ज्ञानवानको लागि तत्त्वज्ञान पनि म नै हूँ✏
🌄यच्चापि सर्वभूतानां बीजं तदहमर्जुन।
न तदस्ति विना यत्स्यान्मया भूतं चराचरम्।। ✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/३९)✒

🌄अर्थात:- हे अर्जुन ! यस सम्पुर्ण सृष्टिको आवयव (भूत)को उत्पत्तिको कारण रहेको छ, त्यो कारणको अघि करण पनि रहेको छ त्यही करण अर्थात चेतनशक्ति पनि म नै हूँ, किनकी यस सृष्टिको चर र अचरमा रहेको सम्पुर्ण आवयवहरु (भूत) म रहित छैन, अर्थात सृष्टिको सम्पुर्ण आवयवहरु (भुत) म मा नै समाहित भएर रहेको छ । सृष्टिको सम्पुर्ण आवयवहरु (भुत) म मा नै समाहित भएर रहेको भए पनि म सबै आवयवमा बिद्यमान छू सबै आवयवमा बिद्यामान भए पनि ति आवयव भन्दा म अलग छू किनकी ति सबै आवयवको बिद्यमान कारण भन्दा पनि म अलग छू✏










🌄नान्तोऽस्ति मम दिव्यानां विभूतीनां परंतप ।
एष तूद्देशतः प्रोक्तो विभूतेर्विस्तरो मया ।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/४०)✒

🌄अर्थात:- हे परंतप ! मेरो बनावट मेरो दिव्य विभूतिको कुनै अन्त्य छैन, तैपनी तिम्रो ज्ञानको लागि मैले तिम्रो दृष्टिले तिम्रो दिमाग ले जति ज्ञान धारण गर्न सक्छ त्यति नै ज्ञान लाई सम्पुर्ण रूपले तथा विस्तृत रूपले ज्ञान प्रदान गरे तर पनि यो ज्ञान पूर्ण र अन्तिम ज्ञान हैन किनकी अघिको ज्ञान तिम्रो क्षमताले ग्रहण गर्न सक्दैन त्यसैले तिमीले ग्रहण गर्न सक्ने ज्ञानको विवरण मात्र प्रदान तथा ब्यक्त गरेको छू र साथ साथ मैले मेरो सम्पुर्ण विभूतिहरुको बिस्तारको बारेमा तिम्रो ज्ञानको लागि संक्षेपमा अर्थात एकदेश रूपले ज्ञानको प्रकाश प्रदान गरेको छू✏










🌄यद्यद्विभूतिमत्सत्त्वं श्रीमदूर्जितमेव वा ।
तत्तदेवावगच्छ त्वं मम तेजोंऽशसम्भवम् ।।✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/४१)✒

🌄अर्थात:-यस सृष्टिमा जति पनि ज्ञान र बस्तुहरु छन जून ज्ञान तथा बस्तुहरु हाम्रो दृष्टिमा बिद्यमान अवस्थाको रहेको छन र जो ज्ञान हाम्रो दृष्टिमा बिद्यामान रहेको हुदैन ति सबै बिभिन्न विभूतियुक्त, ऐश्वर्ययुक्त, कान्तियुक्त र शक्तियुक्त वस्तुको रूपमा बिद्यमान रहेका छन ति सबै बस्तु तथा आवयावहरु (भुत) मेरो नै स्थिरशक्ति हो जून स्थिरशक्ति चेतनशक्तिको तेजको अंशको अभिव्यक्ति हो भन्ने जान✏









🌄अथवा बहुनैतेन किं ज्ञातेन तवार्जुन ।
विष्टभ्याहमिदं कृत्स्नमेकांशेन स्थितो जगत्।। ✏
🌈(श्रीमद्भागवतगीता अध्याय १०/४२)✒
🌄अर्थात:- हे अर्जुन ! यती उत्तम ज्ञान अहिले जानेर के कामको प्रयोजन भो र ? तैपनी सुन, यस अखिल ब्रह्माण्डलाई म द्वारा सञ्चालित मेरो आफ्नो योगशक्तिको एक अंशमात्रले धारण, पोषण, नियन्त्रण गरेर राखेको हुनाले अखिल ब्रह्माण्डको सबै बस्तु आफ्नो धुरीमा स्थित रहेको हुन्छ र बिद्यमान रहेको हुन्छ✏





🌄ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे विभूतियोगो नाम दशमोऽध्यायः ।।१०।।✏

🌄अर्थात:- ॐ यस प्रकारले उपनिषद, ब्रह्मविद्या तथा योगशास्त्र रूपमा रहेको श्रीमद्भगवद्गीताको श्रीकृष्ण-अर्जुन संवादमा रहेको 'विभूतियोग' नामको दसौ अध्याय समाप्त